Pyth Network Nedir? Blok Zinciri Oracle’larının Geleceğine Açılan Kapı

Günümüzde, devrim niteliğinde şeffaflık, güvenlik ve özerklik düzeyleri sunmak için akıllı sözleşmelerden yararlanan birçok merkeziyetsiz uygulama (DApp) türü görüyoruz. Ne yazık ki bu DApp’ler, izole bir şekilde çalışma eğiliminde olup, gerçek zamanlı olayların süregelen katalizör etkilerinden korunmaktadır. İşte Pyth gibi blok zinciri oracle’ları tam da burada devreye giriyor.

Blok zincirleri ve gerçek zamanlı veri kaynakları arasında bir köprü görevi gören Pyth, akıllı sözleşmelerin gerçek dünya bilgileriyle etkileşime girmesine ve devam eden gelişmelere tepki vermesine olanak tanıyan çok önemli bir aracı görevi görür. Pyth’in, DApp’lerin çalışma şeklini nasıl değiştirmeyi vadettiğini merak ediyor musunuz?

Gerçek zamanlı verileri düşük gecikmeyle iletmekten her veri setiyle güven aralıkları sunmaya kadar; Pyth Network, PYTH tokeni ve Pyth’in merkeziyetsiz finans (DeFi) alanında en hızlı büyüyen finansal oracle’lardan biri olarak ortaya çıkışı hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu makalede sizin için derledik.

Pyth Network Nedir?

Pyth Network; kripto para birimleri, emtialar ve itibari para birimleri de dâhil olmak üzere çok çeşitli varlıklar için gerçek zamanlı ve yüksek kaliteli fiyat verileri toplama konusunda uzmanlaşmış, merkeziyetsiz ve isteğe bağlı (“pull” tabanlı) bir blok zinciri oracle çözümüdür. Solana blok zincirinde başlatılan Pyth, özel fiyat verilerini zincir üzerinde paylaşan 90’dan fazla borsa, piyasa yapıcı ve finansal hizmet sağlayıcısını entegre eder. Bu veriler daha sonra her 400 milisaniyede bir güncellenir, derlenir ve Pyth kullanıcılarının mümkün olan en yüksek doğrulukta, zamana duyarlı verilere erişim sağlaması için çeşitli akıllı sözleşme uygulamalarına dağıtılır.

Pyth, Ağustos 2021 gibi görece yakın bir zamanda piyasaya sürülmesine rağmen, büyük bir takipçi kitlesi topladı ve 80 milyar $’dan fazla işlem hacmini destekliyor. Şu anda hem zincir üstü hem de zincir dışı 200’den fazla uygulama tarafından kullanılan ağ, DeFi alanında yüksek doğruluklu verilere duyulan gerçek ihtiyacı ortaya koymaktadır.

Blok Zinciri Oracle’ları Nedir?

Pyth Network’ün DeFi alanına getirdiği yeniliğin değerini anlayabilmek için, öncelikle blok zinciri oracle’larının ne olduğunu ve DeFi ekosisteminin yapı taşını nasıl oluşturduğunu anlamamız gerekiyor.

Gerçek dünya verileri ile blok zinciri ağlarının dijital dünyası arasındaki köprü olarak bilinen blok zinciri oracle’ları, veri akışları için çevirmen görevi görür. Blok zincirleri kendi ağları dışındaki harici verilere erişemediğinden, blok zinciri oracle’ları zincir dışı fiyat bilgilerini zincir üzerinde yayınlayarak bu boşluğu doldurmaya yardımcı olur. Fiyat oracle’ları, doğru ve zamanında gerçek dünya verileri sağlayarak akıllı sözleşmelerin gerçek dünya olaylarına dayalı bilinçli kararlar almasını sağlar.

Blok zinciri oracle’larının tarafsızlıklarını nasıl koruduklarını merak ediyorsanız, işte burada merkeziyetsizlik devreye giriyor. Blok zinciri oracle’ları, veri alma görevlerini birden fazla otoriteye dağıtmaları sayesinde, sağladıkları veriler müdahaleye karşı korumalı olduğundan güvenilirliği sürdürebilir.

Pyth Network Nasıl Çalışır?

Pyth Network, fiyat oracle bilmecesine çığır açan bir çözüm olarak ortaya çıkıyor. Geleneksel merkezi oracle’ların sınırlamalarını ele alarak, fiyat oracle altyapısına merkeziyetsiz ve açık kaynaklı bir yaklaşım getirmektedir.

Pyth Network’ün benzersiz mimarisi, veri bütünlüğünü, şeffaflığını ve güvenilirliğini garanti ederek, gerçek zamanlı doğru piyasa verileri talep eden DApp’lere güç sağlamak için ideal bir seçimdir. Merkeziyetsiz borsalar (DEX’ler) ve borç verme protokolleri gibi DApp’lerin bulunduğu yüksek verimli bir DeFi ekosisteminde, yüksek güvenilirliğe sahip blok zinciri oracle’ları büyük talep görmektedir. Bu noktada oracle’lar; varlık fiyatlarının, teminat gereksinimlerinin ve diğer kritik parametrelerin belirlenmesine yardımcı olur.

Güvenilir fiyat oracle’ları olmadan, bu DeFi uygulamaları etkili bir şekilde çalışamaz ve istenmeyen yanlış hesaplamalar ile mali kayıplara yol açabilir. DEX’ler, token swap işlemlerini slipajsız bir şekilde düzgün yapamaz, borç verme protokolleri teminatlandırma oranlarını kötü yönetir ve AMM’ler likidite havuzlarını adil fiyatlarda tutamaz. Pyth Network’ün yüksek doğruluklu ve zamana duyarlı gerçek dünya verileri işte bu noktada devreye giriyor.

Pyth Network’ün Mimarisi

Pyth Network’ün benzersiz mimarisi, onu geleneksel fiyat oracle çözümlerinden ayırır. Pyth Network, tek bir veri kaynağına güvenmek yerine, borsalar, piyasa yapıcılar ve geleneksel finans kurumları da dâhil olmak üzere çeşitli yayıncılar ağından gelen fiyat akışlarını bir araya getirir. Daha önce de bahsettiğimiz gibi, çeşitlilik düzeyi yüksek olan bu ağ şu anda 90’dan fazla benzersiz fiyat akışını içermektedir. Bu merkeziyetsiz yaklaşım, Pyth Network tarafından sağlanan fiyat verilerinin yüksek düzeyde doğru, birinci taraf kaynaklı, manipülasyona karşı dirençli ve herkes için şeffaf olmasını sağlar.

Pyth Network’ün İsteğe Bağlı “Pull” Yapısı

Günümüzde çoğu blok zinciri oracle’ı “push” modelini kullanmaktadır. Bu model, zincir üzerindeki bir fiyatı güncellemek için sürekli olarak işlem gönderen zincir dışı bir süreçten faydalanır. Buna karşılık, Pyth Network bu işi Pyth kullanıcılarına devreder. Temel olarak, Pyth fiyat güncellemeleri Pythnet üzerinde oluşturulur ve Solana blok zincirinde zincirler arası bir mesajlaşma protokolü olan Wormhole Network aracılığıyla zincir dışına aktarılır. Bu izin gerektirmeyen fiyat güncellemeleri, Pyth zincir üstü programının, bu güncellemelerin gerçekliğini doğrulayabileceği şekilde imzalanır.

Tipik olarak, Pyth Network fiyatlarının kullanıcıları, fiyatı eş zamanlı olarak güncelleyen ve bunu bir alt uygulamada kullanan tek bir işlem gönderir. Pyth Network her fiyat güncellemesi için gas ücreti gerektirmeyeceğinden ve her işlem referans olarak yeni bir zincir dışı fiyatı kullanabileceğinden, en nihayetinde gas verimliliği ve daha düşük gecikme süresi teşvik edilir.

Pyth Network Bir Blok Zinciri Oracle’ı Olarak Nasıl Yenilikler Yapıyor?

Fiyat oracle’ları DeFi sahnesinde yeni olmasa da Pyth Network, onu diğerlerinden ayırmaya yardımcı olan bir dizi iyileştirme sunuyor. Pyth’in sunduğu temel yenilikleri aşağıda bulabilirsiniz.

Eşsiz Oracle Güncelleme Sıklıkları

Diğer oracle’lar gecikmelerle veya merkezileşme riskleriyle karşı karşıya kalabilirken, Pyth Network Solana’nın yüksek performanslı blok zinciri üzerinde çalışır. Pyth 400 milisaniyeye yakın sıklık süresi vadettiğinden, neredeyse anlık olan veri güncellemeleri garanti edilir. Saniyenin çok küçük parçalarında yapılan güncellemelerle Pyth, gerçek zamana en yakın verileri sağlar. Bu veri güncellemeleri, Pyth kullanıcılarının, kullanıma yönelik her slotta fiyat güncellemelerini izin gerektirmeden zincire göndermelerine olanak tanıyan isteğe bağlı fiyat güncelleme modeli ile daha da sıklaşır. Bu hız, merkeziyetsizlikle birleştiğinde Pyth Network’ü zamanında ve doğru bilgi gerektiren DApp’ler için oyunun kurallarını değiştiren bir unsur hâline getirmektedir.

Veri Güven Aralıkları

Diğer blok zinciri oracle’ları ile karşılaştırıldığında Pyth, tüm fiyat akışları için güven aralıkları yayınlar. Bu aralıklar bir varlığın gerçek fiyatının kesin bir ölçüsüdür, çünkü fiyatlar varlığın nerede işlem gördüğüne bağlı olarak değişme eğilimindedir. Güven aralıklarını kullanıma sunmanın en iyi yanı, yüksek fiyat oynaklığı yaşanan anlarda fiyatların kesintisiz olarak bulunabilirliğine olanak tanımasıdır. Pyth, belirli fiyatların ağa gönderilmesini engellemek ve reddetmek yerine, fiyatların doğruluklarını değerlendirmek için bu güven aralıklarını kullanır. Bu sayede varlığın gerçek fiyatı, fiyat yansımasının doğruluğunu etkilemek için fiyat tetikleyicileri kullanılmadan ölçülebilir.

Mayıs 2022’deki Terra ekosistem çöküşü olayı sırasında Pyth, UST “depeg” (bir sabit coinin, sabitlendiği varlığa göre olan değerinin sapması) sırasında LUNA fiyatını doğru bir şekilde takip etmeyi başardı. O zamanlar diğer fiyat oracle’ları, devre kesicilere neden olan, sabit kodlanmış fiyat tetikleyicileri nedeniyle gecikmeler yaşamıştı. Bu devre kesiciler, fiyatlar 0,1 USD’nin altına düştüğünde ilgili varlığın fiyatını güncellemeyi durdurdu. Ancak Pyth Network, süreç boyunca aktif kalan esnek bir LUNA/USD fiyat akışı sayesinde yüksek düzeyde çalışma süresini korumuştur.

Zincir Üzerinde Doğrulanabilir Birinci Taraf Verilerinin Kullanımı

DApp’lerin doğrulanmamış kaynaklardan gelen kalitesi şüpheli verilere güvenmek zorunda kaldığı günler geride kaldı. Üçüncü taraf kaynaklardan gelen şeffaf verilere güvenme eğiliminde olan diğer blok zinciri oracle’larının aksine Pyth Network, tek bir veri kaynağına güvenmek yerine birden fazla yayıncıdan gelen birinci taraf fiyat akışlarını toplar. Geleneksel finans ve kripto endüstrilerindeki bir dizi yerleşik finansal kurumdan alınan birinci taraf verileriyle, bu merkeziyetsiz yaklaşım sayesinde bütünlük korunduğu için manipülasyon riski önemli ölçüde azalır. Ayrıca, bu veri kaynakları herkese açıklandığı için kullanıcılar Solana Explorer ile zincir üzerindeki verilerin doğruluğunu teyit edebilmektedir. Bu da şeffaflığın genel olarak daha fazla olmasını sağlıyor.

Pyth Network’ün sektör lideri blok zinciri oracle’larına kıyasla nasıl bir performans sergilediğini öğrenmek ister misiniz? Pyth ve diğer blok zinciri oracle’ları arasındaki temel farkları vurgulayan Pyth Network ile ChainLink karşılaştırmasına dair kapsamlı bir incelemeyi aşağıda bulabilirsiniz.

PYTH Token Ekonomisi

PYTH tokenlerinin herkese açık işlemlere sunulduktan sonra gelecekteki kullanım biçimlerinin nasıl olacağını merak ediyor musunuz? Pyth Network ekibinin aklındaki en büyük fayda biçimlerinden biri Pyth DAO’ya katılımdır. PYTH tokenleri tutarak zincir üstü yönetişim sürecine katılabilen PYTH sahipleri, ayrıca Pyth Network’ün geleceğini ve üzerinde çalışılacak temel geliştirme alanlarını da belirleyebilir. Token sahiplerinin sorumluluklarına örnek olarak şunlar verilebilir:

• Güncelleme ücretlerinin büyüklüğüne ilişkin olarak oy verilmesi

• Veri yayıncıları için ödül dağıtım mekanizmasını belirlenmesi

• Blok zincirleri genelindeki zincir üstü programlara yönelik diğer yazılım güncellemelerinin onaylanması

• Ürünlerin Pyth Network’te nasıl listelendiğinin ve ürün referans verilerinin (örneğin, fiyattaki ondalık basamak sayısı, referans borsalar) belirlenmesi

• Yayıncıların fiyat akışları için nasıl veri sağlayabileceklerine karar verilmesi

PYTH’nin kullanım biçimlerinin yanı sıra, token ekonomisi hakkındaki bazı önemli ayrıntıları aşağıda bulabilirsiniz:

• Maksimum Arz: 10.000.000.000 PYTH

• İlk Aşamada Dolaşımdaki Arz: 1.500.000.000 (%15)

• Hak Ediş: PYTH tokenlerinin %85’i başlangıçta kilitlidir ve kilitli tokenler ilk token lansmanından 6, 18, 30 ve 42 ay sonra açılacaktır. Aşağıdaki grafikte, PYTH’nin hak ediş planını görsel olarak daha net bir biçimde inceleyebilirsiniz.

10 milyar PYTH token arzının %52’si PYTH Network’ün ekosistem büyümesine tahsis edilmiştir. Pyth’e katkıda bulunanlar için ayrılan stratejik bir pay olarak belirlenen bu miktar, Pyth eğitimcilerinden Pyth Network’ün ilk yayıncılarına kadar pek çok katılımcıyı ödüllendiriyor. Ekosistemi büyütme girişimleri arasında, Pyth Protokolünü ilerletmeyi amaçlayan araştırma projelerine finansman sağlama ve geliştiricileri “Pyth Ağı dostu” araçlar ile kaynaklar oluşturmaya teşvik etme bulunmaktadır.

PYTH’nin bu kadar büyük bir kısmı Pyth Network’ün gelecekteki büyümesine ayrılmışken, ekibin projenin gelecekteki büyüme grafiği konusunda iddialı olduğunu varsaymak güvenli olacaktır. Bu %52’lik orana ek olarak, %16’lık bir kısım da topluluk ve lansman çalışmalarının yanı sıra protokolün geliştirme sürecine ayrılmıştır. İdeal senaryoda bu tahsis, Pyth Network’e büyük hedeflerine ulaşma yolunda ihtiyaç duyduğu pazarlama itici gücünü verecek, ayrıca oracle araçları ve istikrarlı veri altyapısı gibi temel konularda sağlam bir temel oluşturacaktır.

Pyth Network’ün Geçmişe Dönük Airdrop’una Nasıl Katılabilirsiniz?

Pyth Network’ün geçmişe dönük airdrop’u için uygun olup olmadığınızı öğrenmek ister misiniz? Kısacası, geçmişe dönük airdrop alıcıları, Pyth verilerini kullanan DApp’lerle etkileşime geçen kullanıcılar veya Pyth Network’ün sosyal medya kanallarıyla etkileşimde bulunan aktif topluluk üyeleridir.

PYTH token airdrop’unu talep etmeye uygun olan kullanıcılar aşağıdaki adım adım kılavuzdan yararlanabilir:

• Talep etme sürecini başlatmak için önce Pyth Network’ün airdrop talep sayfasına gidin.

• Ardından, aktif olduğunuz Pyth destekli ekosistemleri seçin ve sizin için uygunsa Pyth Discord onay kutusunu işaretleyin. Sayfa daha sonra, cüzdan etkinliğinizi ve Discord hesabınızı kontrol ederek kaç PYTH tokeni talep etmeye uygun olduğunuzu hesaplayacaktır.

• İşlem tamamlandığında, PYTH tokeni payınız bağlı her cüzdan veya hesap için görüntülenecektir. PYTH Solana’ya özgü olduğundan, payınızı almak için Solana cüzdanınızı bağlamanız gerekecektir.

• Bunu yaptıktan sonra, işlemi imzalamak ve talep sürecini tamamlamak için “Sign” (İmzala) düğmesini seçmeniz gerekecektir.

Son Sözler ve Bundan Sonraki Adımlar

Blok zincirlerinin doğası gereği izole olması nedeniyle, akıllı sözleşmeler genellikle harici veri kaynaklarından bağımsızdır. Neyse ki, Pyth Network’ün önemli bir aracı işlevi görmesiyle birlikte, gerçek dünya verileriyle zincir üstü işlemler arasındaki boşluğu doldurabileceğiz. Doğru veri sağlamaya tam anlamıyla odaklanması ve güven aralıklarını dâhil etmesi sayesinde bu DeFi ekosistemi, gerçek potansiyeline ulaşmaya kararlı görünüyor. Birçok kişiye göre Pyth, DeFi protokollerinin yüksek doğruluklu finansal verilere erişme ve bunları kullanma biçiminde devrim yaratma vizyonunu gerçekleştirirse bunun yaşanması pekâlâ mümkündür.

Pyth Network hakkında daha fazla bilgi edinmeye ve akıllı sözleşmeleri birinci taraf verileriyle güçlendirmek için zincir üstü veri devrimine katılmaya hazır mısınız? Bir al-sat planı oluşturup platformumuzda PYTH al-sat işlemleri yaparak hemen başlayabilirsiniz.